Στην Άνδρο μπορεί κανείς να επισκεφτεί αξιόλογα μοναστήρια που χρονολογούνται από τη Βυζαντινή περίοδο ως και τα τελευταία χρόνια της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Κάποια από αυτά έχουν ανακαινισθεί πρόσφατα. Όλα παρουσιάζουν εξαιρετικό ενδιαφέρον, καθώς σώζονται σε αυτά σημαντικά ιερά κειμήλια.
Το νησί έχει πλούσια θρησκευτική ιστορία, αναδεικνύοντας μάλιστα και κάποιους εξαιρετικούς αγιογράφους, έργα των οποίων σώζονται και κοσμούν διάφορες εκκλησίες του νησιού. Εκτός από τα μοναστήρια, μπορεί κανείς να επισκεφθεί παλιές βυζαντινές εκκλησίες, όπως εκείνες των Ταξιαρχών στη Μεσσαριά, τη Μελίδα και το Υψηλού, της Παναγίας στο Μεσαθούρι και του Αγίου Νικολάου στο Κόρθι. Πολιούχος του νησιού είναι η Παναγία Θεοσκέπαστη, που βρίσκεται στη Χώρα, κοντά στην παραλία “Παραπόρτι” και γιορτάζεται κάθε χρόνο του Ακαθίστου Ύμνου.

ΜΟΝΗ ΠΑΝΑΧΡΑΝΤΟΥ
Η Μονή Παναχράντου βρίσκεται στην πλαγιά του όρους Γερακώνες και είναι το ωραιότερο βυζαντινό μοναστήρι της Άνδρου. Σύμφωνα με την παράδοση, κτίστηκε από τον Αυτοκράτορα Νικηφόρο Φωκά το 963-969, κατά την επιστροφή του από την εκστρατεία κατά των Αράβων της Κρήτης. Εκεί φυλάσσεται η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας, που είναι έργο του Ευαγγελιστή Λουκά. Στο μοναστήρι, επίσης, φυλάσσεται η κάρα του Αγίου Παντελεήμονος, η οποία μεταφέρθηκε από την Κωνσταντινούπολη το 1705. Στη Μονή Παναχράντου ήταν φυλακισμένος ο μοναχός “Παπουλάκος”. Το μοναστήρι, που ανακαινίσθηκε πρόσφατα, εορτάζει στις 27 Ιουλίου (Αγίου Παντελεήμονος), καθώς και στις 15 Αυγούστου. Ηγούμενος είναι ο πατήρ Ευδόκιμος Φραγκουλάκης, που υπηρετεί τη Μονή από το 1957.
Πού βρίσκεται: Κοντά στη Χώρα και ακριβώς πάνω από το Χωριό Φάλικα.
Πώς θα πάτε: Ακολουθώντας τον δρόμο από το χωριό Φάλικα. Επίσης ακολουθώντας τον δρόμο Χώρας – Κορθίου και στρίβοντας προς το χωριό Βουνί. Υπάρχει επαρκής σήμανση. Από τη Χώρα η απόσταση είναι 4 χλμ και από το Κόρθι 13 χλμ.
Επικοινωνία: 22820 51090 - http://impanahrantou.blogspot.gr

ΜΟΝΗ ΑΓΙΑΣ ΜΑΡΙΝΑΣ
Βόρεια της Χώρας βρίσκεται η Ιερά Μονή της Αγίας Μαρίνας, που ανακαινίσθηκε πρόσφατα. Η Μονή χρονολογείται από το 1325, όταν στην περιοχή Λίτρες παρουσιάζεται με θαυματουργό τρόπο η Αγία Μαρίνα σε γέροντα ασκητή και του υποδεικνύει να βρει την εικόνα της σε μια σχισμή ενός βράχου, όπως και έγινε. Κατά τον 16ο αιώνα το μοναστήρι καίγεται τρεις φορές από επιδρομές πειρατών, αλλά ο Ιερομόναχος Σωφρόνιος καταφέρνει να το ανακαινίσει, πουλώντας την περιουσία του στην Πελοπόννησο. Το μετατρέπει σε γυναικείο μοναστήρι, που έφθασε να φιλοξενεί ακόμη και 100 καλόγριες. Το 1833, με διάταγμα, κλείνουν 417 μοναστήρια σε όλη την Ελλάδα -κι ανάμεσά τους και αυτό της Αγίας Μαρίνας. Η θαυματουργή εικόνα της αγοράζεται από την οικογένεια Εμπειρίκου και μεταφέρεται στον Ιερό Ναό της Παναγίας, στη Χώρα. Το 1975 ο τότε Μητροπολίτης Σύρου, Δωρόθεος, περνώντας από τα ερείπια της Μονής ζητά από τον διάκονό του, Κυπριανό Χειμώνα, να αναστηλώσει τη Μονή. Πράγμα που γίνεται στα χρόνια που ακολουθούν. Το μοναστήρι έγινε ευρύτατα γνωστό από το θαύμα της θεραπείας μικρού παιδιού από την Κύπρο.
Πού βρίσκεται: Βόρεια της Χώρας, σε απόσταση 4 χιλιομέτρων, στην περιοχή των Αποικίων.
Πώς θα πάτε: Ακολουθώντας τον δρόμο από Χώρα προς Αποίκια, στρίβετε αριστερά στη διασταύρωση που οδηγεί στα χωριά Υψηλού και Στραπουργιές. Στη συνέχεια θα πάρετε τον δρόμο δεξιά, προς το μοναστήρι. Υπάρχει επαρκής σήμανση.
Επικοινωνία: 22820 24074

ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ
Επιβλητικό συγκρότημα, εξαιρετικής αρχιτεκτονικής, που συντηρείται άριστα είναι το συγκρότημα της Ιεράς Μονής του Αγίου Νικολάου. Σύμφωνα με την παράδοση, η Μονή κτίσθηκε τον 11ο αιώνα, ενώ το 1760 έγιναν εκτεταμένες επισκευές. Το μοναστήρι είναι περιτειχισμένο με υψηλά τείχη και το καθολικό είναι σταυροειδούς τύπου, δικιόνιο, με νάρθηκα και τρούλο. Μέσα στη Μονή υπάρχουν πολλά παρεκκλήσια. Στο μοναστήρι φυλάσσεται η τίμια Κάρα του Αγίου Νικολάου του εν Βουνένοις, η γνάθος του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού, τμήμα της Κάρας του Αγίου Ιωσήφ του Αριμαθαίας και πλήθος άλλων ιερών και τιμίων λειψάνων. Η Ιερά Μονή υπήρξε παράρτημα της Φιλικής Εταιρείας, ενώ λειτουργούσε ως τυπογραφείο, βιβλιοδετείο και κρυφό σχολειό τα χρόνια της τουρκοκρατίας, λόγω της απόκρυφης τοποθεσίας στην οποία βρίσκεται. Μοναδικό στο είδος του είναι το ιερό εικονοστάσιο της Μονής. Από την Αγία Τράπεζα αναβλύζει αγίασμα, το οποίο αγιάζει τους πιστούς μέχρι σήμερα. Εντυπωσιάζει το ξυλόγλυπτο τέμπλο, ενώ υπάρχουν ίχνη από τοιχογραφίες.
Πού βρίσκεται: Βόρεια του χωριού Αποίκια και πριν το χωριό Βουρκωτή, σε απόσταση 10 χιλιομέτρων από τη Χώρα και 25 χιλιομέτρων από το Μπατσί.
Πώς θα πάτε: Ακολουθώντας τον δρόμο από Χώρα προς Αποίκια, μετά το χωριό Αποίκια και πριν τη Βουρκωτή στρίβετε δεξιά. Υπάρχει επαρκής σήμανση.
Επικοινωνία: 22820 22190

ΜΟΝΗ ΖΩΟΔΟΧΟΥ ΠΗΓΗΣ
Είναι το μεγαλύτερο μοναστήρι της Άνδρου. Οι ντόπιοι το ονομάζουν “της Αγίας” και εορτάζει την πρώτη Παρασκευή μετά την Κυριακή του Πάσχα. Το πότε χτίστηκε παραμένει άγνωστο. Σύμφωνα με την παράδοση ήταν Σχολή και μετατράπηκε σε μοναστήρι το 842. Φιλοξενεί σπάνιες εικόνες του 14ου και 16ου αιώνα, πλούσια βιβλιοθήκη με βιβλία και χειρόγραφα, καθώς και μουσείο με ιερά σκεύη και άμφια. Υπάρχει και μια μικρή συλλογή προϊστορικών εργαλείων. Η Μονή αναφέρεται για πρώτη φορά σε έγγραφο του 1400, ενώ στην εκκλησία της υπάρχει εικόνα με χρονολογία 1325. Το 1928 το μοναστήρι μετατράπηκε σε γυναικείο.
Πού βρίσκεται: Ανάμεσα στο Γαύριο και το Μπατσί.
Πώς θα πάτε: Ακολουθώντας τον δρόμο από το Γαύριο στο Μπατσί, μετά την παραλία Κυπρί και λίγο πριν τον Άγιο Κυπριανό, στρίβετε αριστερά και ακολουθείτε τον ανηφορικό δρόμο που θα σας οδηγήσει έξω από το μοναστήρι. Από Γαύριο και Μπατσί η απόσταση είναι 7 χλμ, από τη Χώρα 33 χλμ.
Επικοινωνία: 22820 72459

ΜΟΝΗ ΑΓΙΑΣ ΕΙΡΗΝΗΣ
Η γυναικεία Μονή της Αγίας Ειρήνης κτίσθηκε το 1780 από 2 μοναχούς αδερφούς από τα Αρπαχτούρια Κάτω Αποικίων. Το 1843, η Μονή διαλύθηκε και εγκαταλείφθηκε. Γύρω στο 1990, με πρωτοβουλία του Ελευθέριου Πολέμη, ξεκίνησε η αναπαλαίωση της εγκαταλειμμένης Μονής. Σώζονται ο λιθόκτιστος ναός (σταυροειδής με τρούλο) με το μαρμάρινο τέμπλο που κατασκευάσθηκε το 1806 και τμήμα της λίθινης περιτείχισης του μοναστηριού. Εντός του ναού φυλάσσεται η θαυματουργή εικόνα (έργο του 1800) όπου παρίστανται η Αγία Ειρήνη και η Αγία Ειρήνη η Χρυσοβαλάντου. Η Μονή εορτάζει στις 5 Μαΐου και στις 29 Ιουλίου.
Που βρίσκεται: Κοντά στο χωριό Αποίκια, σε υψόμετρο 350 μ.,  περίπου 6 χλμ. από τη Χώρα.
Πώς θα πάτε: Ακολουθώντας τον κεντρικό δρόμο από Χώρα προς Αποίκια - Βουρκωτή, μετά το χωριό Αποίκια, θα συναντήσετε το μοναστήρι στα δεξιά σας.
Επικοινωνία: 6982038281 - www.imagiasirinisandrou.gr